1. Afvalwaterzorgplicht
We hebben als gemeente de plicht om het afvalwater in te zamelen en te transporteren. Dit doen we door het openbaar rioolsysteem aan te leggen, te onderhouden en te beheren. De waterschappen hebben de zorgplicht om het ingezamelde afvalwater te zuiveren.
uitzonderingen (Iba's)
In z’n algemeenheid legt de gemeente in de dorpskernen een openbaar vuilwaterriool aan en beheert dat ook. Uitzondering daarop is, dat ook gebruik gemaakt kan worden van afzonderlijke systemen of andere passende systemen (zoals IBA´s = Individuele Behandeling van Afvalwater), indien daarmee dezelfde mate van milieubescherming wordt bereikt. In Twenterand zijn in het buitengebied op enkele plaatsen IBA´s toegepast. De perceeleigenaar is dan zelf verantwoordelijk voor aanleg, beheer en onderhoud van de voorziening. Voor deze percelen wordt geen rioolheffing geheven.
Wanneer de technische levensduur van de IBA is verstreken, dient alsnog op de drukriolering te worden aangesloten (dat geldt voor woningen met een perceelgrens binnen de afstand van 40 m¹ van de riolering). Voor het maken van rioolaansluitingen worden op basis van nacalculatie de werkelijke kosten in rekening gebracht.
lees minder2. Regenwaterzorgplicht
De gemeente heeft een zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van hemelwater. Op particulier terrein is primair de eigenaar van het terrein verantwoordelijk voor de opvang, verwerking en afvoer. De gemeentelijke zorgplicht treedt pas in werking als de eigenaren van percelen het regenwater redelijkerwijs niet zelf kunnen verwerken. De zorgplicht omvat niet meer dan een door de gemeente aangeboden voorziening waar het hemelwater in geloosd kan worden.
beleidskeuzes
Beleidskeuzes van Twenterand inzake de regenwaterzorgplicht:
- Gemeente Twenterand wil in een aantal wijken, waarin de komende jaren herinrichtingsplannen (nieuwbouw of nieuwe bestrating) plaatsvinden, het hemelwater afkoppelen van de gemengde rioolstelsels, mits dit op een doelmatige manier en tegen acceptabele kosten te realiseren is.
- Bij drukriolering mag in geen enkel geval hemelwater worden aangeboden. Perceeleigenaren dienen eventueel op hun riolering aangesloten hemelwater af te koppelen. Hemelwater verstoort de goede werking van het drukrioleringssysteem.
- Nieuwbouw dient te voldoen aan het Bouwbesluit en levert hemelwater en afvalwater gescheiden aan op de erfgrens, mits het hemelwater niet redelijkerwijs op eigen perceel in de bodem kan infiltreren of naar oppervlaktewater kan worden afgevoerd.
- Bij nieuwe woningen of bedrijven waarvan het perceel grenst aan oppervlaktewater, dient schoon verhard oppervlak (van bijvoorbeeld bestrating en daken) zoveel mogelijk rechtstreeks af te voeren naar dit oppervlaktewater. De perceeleigenaar dient de gemeente en het waterschap op de hoogte te stellen van de voorgenomen lozingssituatie.
- Bij nieuwbouw en verbouw dient zo min mogelijk gebruik te worden gemaakt van uitloogbare materialen en metalen (zoals koper, lood en zink) om uitloging en verspreiding van deze stoffen in oppervlaktewater of de bodem te voorkomen. Middels voorlichting en communicatie moet dit bij inwoners van Twenterand bekend worden gemaakt.
- Bovenstaande betekent dat bij incidentele nieuwbouw de onderzoekplicht bij de particulier ligt. De particulier dient gemotiveerd aan te geven bij het indienen van de bouwvergunning, wat er met het hemelwater gebeurt. De gemeente gaat er vanuit dat hiervoor geen aparte hemelwaterverordening noodzakelijk is.
3. Grondwaterzorgplicht
De gemeente heeft een zorgplicht voor het in het openbaar gemeentelijke gebied treffen van maatregelen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken (voor zover dit doelmatig is en het niet de verantwoordelijkheid is van waterschap of provincie om maatregelen te nemen). Dit is een inspanningsplicht. De gemeente is niet verantwoordelijk voor handhaving van het grondwaterpeil.
De wet geeft aan dat de burger met grondwateroverlast bij de gemeente terecht moet kunnen, wij zijn het eerste aanspreekpunt voor de burger.
Belangrijk uitgangspunt in de wetgeving is de verantwoordelijkheid, die de perceeleigenaar op eigen terrein heeft. Bij grondwaterproblemen mag in de eerste plaats van de perceeleigenaar worden verwacht, dat hij de vereiste (waterhuishoudkundige en/of bouwkundige) maatregelen neemt.
Deze verantwoordelijkheid geldt ook voor de gemeente als eigenaar van de openbare ruimte.
taakverdeling
De taakverdeling wordt als volgt:
- De burger (huiseigenaar) is verantwoordelijk voor eigen bouwwerken en eigen grond. Zo moet zijn pand voldoen aan de waterdichtheidseisen uit het Bouwbesluit. Ook is hij zelf verantwoordelijk voor ontwateringsvoorzieningen op het eigen terrein, daarbij rekening houdend met de buren.
- De bouwpraktijk (van ontwerpers tot uitvoerders) houdt meer rekening met het grondwater en realiseert waterbestendige woningen en gebouwen.
- De gemeente heeft een centrale rol en een waterloket waar burgers terecht kunnen met klachten en vragen over grondwater. De gemeente zorgt ervoor dat de vragen adequaat worden afgehandeld door de aangewezen partij. In de optimale situatie zoekt de gemeente ook actief contact met bewoners over de grondwatersituatie in hun straat of wijk. Zo nodig zorgt de gemeente voor een doelmatige inzameling en afvoer van overtollig grondwater, een taak die wettelijk verankerd is.
- Het Rijk is verantwoordelijk voor de wettelijke verankering van de zorgplicht voor gemeenten en zorgt dat gemeenten de benodigde financiële middelen voor de invulling van die zorgplicht kunnen genereren. Het Rijk moet de noodzakelijke juridische, fiscale en financiële aanpassingen realiseren.
- Het waterschap is als beheerder van het watersysteem verantwoordelijk voor het oppervlaktewatersysteem. Onder andere door het opstellen en actualiseren van peilbesluiten en streefpeilen worden grondwaterproblemen in stedelijk gebied opgelost of voorkomen. Het waterschap coördineert waar nodig de inbreng van (grond)waterkennis; het waterschap is tevens vergunningverlener voor onttrekkingen tot 150.000 m³/jaar.
- De provincie heeft een belangrijke rol in de preventie van (nieuwe) grondwateroverlast, onder andere door het bevorderen van een goede watertoets. Zij controleert of gemeenten in hun ruimtelijke plannen voldoende rekening houden met het wateradvies. Ook brengt de provincie in kaart wat de effecten zijn op steden en dorpen als grondwaterwinningen stoppen. Bovendien neemt zij in vergunningen voor grondwateronttrekkingen de plicht op dat vergunninghouders tijdig melden wanneer ze een winning stoppen.
- Drinkwaterbedrijven en andere grote onttrekkers zullen hun voornemen om een onttrekking stop te zetten vroeg melden bij de provincie. Bestaande en nieuwe onttrekkingen kunnen een bijdrage leveren aan het oplossen van grondwateroverlast. Daarbij zal nadrukkelijk worden gezocht naar duurzame toepassing van het overtollige grondwater. Provincies geven hiervoor de criteria in hun grondwater- en onttrekkingsbeleid.
Hoofddoelen planperiode
De hoofddoelen voor de planperiode zijn:
- Duurzame bescherming volksgezondheid: de aanleg en het beheer van voorzieningen voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater bewerkstelligt dat verontreinigd afvalwater uit de directe leefomgeving wordt verwijderd;
- Meerwaarde leveren aan een goede leefomgeving: riolering en drainage zorgen voor ontwatering van de bebouwde omgeving en voorkomen overlast door naast het afvalwater van huishoudens en bedrijven waar dat nodig is ook regenwater en grondwater in te zamelen en af te voeren;
- Duurzame bescherming van natuur en milieu: door de aanleg van riolering of individuele afvalwatersystemen wordt de directe ongezuiverde lozing van afvalwater op bodem of oppervlaktewater voorkomen.
Risicogestuurd beheer
In het nieuwe GRP kiest Twenterand voor een risico-gestuurde aanpak. Dat betekent dat riolen met een groter risico van disfunctioneren sneller worden vervangen dan riolen met een kleiner risico. Een groot riool onder een drukke asfaltweg mag niet instorten, terwijl de gevolgen van instorten van een klein riool onder een grasveld veel kleiner zijn.
De belangrijkste conclusie uit de studie naar risicogestuurd beheer is dat op de langere termijn een verlaging van de vernieuwingskosten (vervanging en renovatie) mogelijk is door risicogestuurd te gaan werken. Een besparing van de vernieuwingskosten in de orde grootte van 40% lijkt mogelijk bij vergelijking met het huidige beleid waarbij riolen na 60 jaar worden vervangen. Bij risicogestuurd beheer wordt de leeftijd van minder belangrijke riolen verlengd en die van belangrijke riolen in sommige gevallen verkort ten opzichte van het huidige beleid.
risicoanalyse
De toestand van het huidig areaal is goed in beeld gebracht door middel van inspecties. Met de risicoanalyse is inzicht verkregen in:
- de huidige kwaliteit van de riolen
- de mate van belangrijkheid van de riolen
- de schadebeoordeling van de riolen
- de toelaatbare schadepunten
- de beschikbare en benodigde budgetten
Door risicogestuurd te beheren neemt de kans op een calamiteit in de minder belangrijke riolen toe. Daarvoor zijn risicogelden gereserveerd. Ook kan het aantal reparaties in de komende jaren wat toenemen, doordat de minder belangrijke riolen langer blijven liggen. Ook voor reparaties dient daarom een hoger budget te worden geserveerd dan voorheen.
lees minderMaatregelen planperiode
Concrete maatregelen die in de planperiode 2019-2023 worden uitgevoerd:
- we onderhouden en beheren het bestaande rioleringssysteem zodat het goed functioneert
- we voeren verbeteringsprojecten uit op basis van risicoberekeningen op wateroverlast en risicogestuurd beheer (zie ‘vernieuwingsprojecten wijken’)
- we zetten diverse zaken in gang vanuit de Agenda Samen Duurzaam Doen (stresstesten, risicodialoog, werken aan meer waterbewustzijn, noodzakelijke kleine aanpassingen van de openbare ruimte)
- we consulteren de provincie Overijssel en Vitens bij aanleg c.q. vervanging van riolering in grondwaterbeschermingsgebieden
- we hebben inzicht in de ligging van hemelwaterriolering en infiltratievoorzieningen in intrekgebieden, zodat bij calamiteiten duidelijk is welke maatregelen genomen moeten worden
- we sporen foutieve aansluitingen bij nieuwe afkoppelprojecten op (vooral ondergronds) en lossen die op
In onderstaande projecten wordt de gehele riolering vervangen, waarbij ook het verharde oppervlak wordt afgekoppeld. De projectenlijst is opgesteld vanuit de noodzaak voor vervanging van de rioolbuizen en om de effecten van heviger piekbuien beter te kunnen opvangen.
2019
- Vroomshoop Maurits- en Marijkestraat
- Westerhaar P.M. Hackstraat e.o.
- Vriezenveen Westeinde (tussen de kruising met de Aadorpweg/Nieuwe Daarlerveenseweg en het kanaal Almelo-de Haandrik)
2020
- Vriezenveen Dunantstraat/Begherstraat
- Westerhaar Hoofdweg thv Sluiskade
2021
- Vriezenveen, centrum, omgeving gemeentehuis
- Vroomshoop, tussen Churchillstraat en Linderveld
- Westerhaar, Hoofdweg
2022
- Vriezenveen, Koningin Julianalaan e.o.
2023
- Vriezenveen, Het Slot
Kostendekkingsplan, ideaalcomplex en rioolheffing
Voor de planperiode 2019-2023 is er een kostendekkingsplan (KDP) gemaakt. In het KDP zijn alle kosten opgenomen die worden gemaakt voor water/riolering. Dat zijn de kosten voor onder andere onderhoud en beheer, maar ook voor de aanleg van vernieuwingsprojecten en personeelskosten.
Daarbij werken we met het zogenoemde ‘ideaalcomplex’. Dit betekent dat we niet meer afschrijven op investeringen, maar investeringen direct uit de voorziening betalen. De rioolheffing voor 2019 is bepaald op € 240,12. Het is de bedoeling, dat deze in 2020 en 2021 met € 5,- wordt verhoogd. Daarnaast wordt het tarief jaarlijks verhoogd met de inflatiecorrectie.